Verval van het recht van sturen
Hoofdverval
De rechter kan het verval van het recht tot het besturen van een motorvoertuig uitspreken: de wetgever heeft vanaf 1 maart 2004 de mogelijkheid van "rijverboden" flink uitgebreid en in een aantal gevallen de rechter verplicht om ze op te leggen. De rechter heeft dus in een aantal gevallen geen keuze meer.
Daarenboven heeft de wetgever in de meeste gevallen de gevangenisstraffen die bijna nooit werden opgelegd afgeschaft en vervangen door facultatieve of verplichte rijverboden die gezien worden als een lichtere straf en dus onmiddellijk van toepassing zijn ook op feiten die begaan werden voor de nieuwe wet maar zelfs in geval van hoger beroep of verzet pas behandeld worden na de nieuwe wet die in werking trad op 1 maart 2004.
Te noteren valt ook dat voor weggebruikers die hun rijbewijs nog maar 5 jaar hebben de rechter een weekendverval in een aantal gevallen kan uitspreken (de bepaling is voorlopig evenwel niet uitvoerbaar).
Vervangend verval
In de meeste gevallen en behoudens deze van onopzettelijke slagen en verwondingen of doodslag werden daarnaast ook de vervangende gevangenisstraffen die opgelegd werden wanneer de geldboete niet betaald werd, bepaling die zeer zelden werd toegepast, vervangen door vervangende rijverboden.
De duur van het aan een uit te spreken boete te koppelen verval mag niet langer zijn dan één maand en niet korter zijn dan acht dagen. dit ingeval van een gebrek aan betaling na 2 maand na de uitspraak ingeval van een tegensprekelijk vonnis of na de betekening ervan ingeval van een op verstek gewezen beslissing.
Wanneer is er sprake van een hoofdverval van het recht op sturen?
Facultatief - de rechter is niet verplicht om het op te leggen:
- indien hij veroordeelt wegens alcoholintoxicatie/drugs, vluchtmisdrijf of het bemoeilijken van de vaststelling van overtredingen
- indien hij veroordeelt wegens een verkeersongeval te wijten aan het persoonlijk toedoen van de dader en de veroordeling wordt uitgesproken wegens doding of verwonding
- indien hij veroordeelt wegens een van de zware overtredingen van de eerste of tweede graad
- indien hij veroordeelt wegens enige overtreding van deze wet en van de reglementen uitgevaardigd ter uitvoering ervan en de schuldige binnen het jaar vóór de overtreding driemaal hieromtrent werd veroordeeld
- indien hij veroordeelt wegens het niet hebben van een geldig rijbewijs, inschrijving of verzekering
De vervallenverklaringen bedragen ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar; zij kunnen evenwel uitgesproken worden voor een periode van meer dan vijf jaar of voorgoed indien de schuldige binnen de drie jaar vóór de overtredingen bedoeld in 1° en 5°, veroordeeld is wegens een van deze overtredingen.
De rechter kan het herstel in het recht tot sturen afhankelijk maken van het slagen voor een of meer examens of van een theoretisch, een praktisch, een geneeskundig, een psychologisch onderzoek.
Verplicht - de rechter heeft geen keuze:
- indien hij veroordeelt wegens dronkenschap (1 maand) met verplicht geneeskundig en psychologisch onderzoek
- indien hij veroordeelt wegens herhaling alcoholintoxicatie (3maand) met verplicht geneeskundig en psychologisch onderzoek
- indien hij veroordeelt wegens herhaling weigering ademtest, analyse, bloedproef, drugtest (3 maand)
- indien hij veroordeelt wegens herhaling sturen spijts verbod voor 3 of 6 uren opgelegd na adem-drug-bloedtest (3 maand)
- indien hij veroordeelt wegens een zware overtreding derde graad (minstens 8 dagen)
- indien hij veroordeelt wegens een vluchtmisdrijf met gewonden of doden (minstens 3 maand)
- indien hij veroordeelt wegens een zware overtreding eerste, tweede of derde graad samen met het veroorzaken van onopzettelijke doding (minstens 3 maand)
- indien hij veroordeelt wegens een herhaling alcoholintoxicatie, dronkenschap of drugs samen met het veroorzaken van onopzettelijke doding (minstens 1 jaar)
- indien hij veroordeelt wegens een herhaling alcoholintoxicatie, dronkenschap of drugs samen met het veroorzaken van onopzettelijke slagen en verwondingen (minstens 6 maand)
- indien hij veroordeelt wegens rijden spijts rijverbod of spijts de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs
psychologische en medische proeven
Daarnaast kan de rechter 4 psychologische en medische proeven bevelen, nl.:
- theoretisch examen
- praktisch examen
- geneeskundig onderzoek
- psychologisch onderzoek
In een aantal gevallen is hij dat verplicht. De opheffing van het rijverbod wordt dan afhankelijk gesteld van het afleggen van voormelde proeven die oa moeten opgelegd worden bij:
- indien hij veroordeelt wegens onopzettelijke doodslag en een herhaling alcoholintoxicatie, dronkenschap, drugs, weigering test
- indien hij veroordeelt wegens onopzettelijke slagen en verwondingen en een zware overtreding en/of zware alcoholintoxicatie, dronkenschap, drugs, weigering test
- indien hij veroordeelt wegens dronken sturen ( al dan niet herhaling)
- indien hij veroordeelt wegens een herhaling van een zware alcoholintoxicatie, herhaling weigering ademtest, bloedproef
Voorlopig (03/05/04) heeft de bevoegde minister nagelaten de proeven wettelijk te regelen zodat het op dit ogenblik niet duidelijk is of veroordeelden hun rijbewijs binnen de termijn van het uitgesproken verval hun rijbewijs kunnen terugkrijgen gezien zij op dit ogenblik geen (niet bestaande) proeven kunnen afleggen.
